Onderwijs in Corona-tijden

Onderwijs op afstand

In maart 2020 hebben we als onderwijsorganisatie een grote prestatie geleverd door binnen enkele dagen om te schakelen naar online onderwijs en studentbegeleiding op afstand. Om docenten hierbij te helpen, is direct ingezet op hands-on ondersteuning bij het afstandsonderwijs. Vanuit verschillende diensten is samengewerkt aan ondersteuning op zowel technisch, praktisch als onderwijskundig vlak. Het gebruik van Teams en andere tools voor online werken en leren nam een vlucht. Er zijn spreekuren en een reeks goedbezochte webinars over afstandsonderwijs georganiseerd. Daarbij lanceerden we een speciale intranetpagina met alle informatie over de maatregelen, afstandsonderwijs en ondersteuningsmogelijkheden. De docenten maakten zich in zeer snelle tijd het online onderwijs eigen. Ook is er veel veel geïnvesteerd in het persoonlijk contact met studenten, zodat zij niet uit beeld zouden raken.

Richting de zomer werd het mogelijk om -naast onderwijs aan kwetsbare groepen en het afnemen van examens- steeds meer praktijkonderwijs te geven op locatie. Parallel hieraan bereidden wij ons voor op een nieuw schooljaar met 'anderhalvemeteronderwijs'. Verschillende groepen hebben nagedacht over de consequenties daarvan op het welkom heten van onze studenten en nieuwe medewerkers, roostering, inhalen van achterstanden en het bieden van een mix van online en offline leren. Helaas moesten we aan het einde van 2020 nogmaals enige tijd onze deuren sluiten vanwege aangescherpte coronamaatregelen. 

Effecten op de onderwijskwaliteit

Terugkijkend op dit jaar van onderwijs in coronatijd doen we een aantal observaties:

• Er is veel geleerd op het gebied van online onderwijs, er is meer mogelijk dan we voor de crisis hadden gedacht.

• Docenten en studenten raken meer gewend en behendiger in het online onderwijs.

• Een interactieve les motiveert studenten meer om de les te volgen

• Online werken studenten graag samen aan een opdracht om aan het eind van de les de uitwerking van de opdracht te presenteren.

• Het fysieke samenzijn wordt enorm gemist. De school als ontmoetingsplek voor studenten en medewerkers voor verbinding en samenwerking. Dit is een niet te onderschatten factor in het leereffect van studenten en ieders welzijn.

• Voor sommige studenten had het gebrek aan ontmoeting en sociaal contact een negatief effect op hun welbevinden, met soms depressieve klachten tot gevolg.

• Het leerrendement in kleine groepen (door 1,5 meter maatregel) lijkt groter.

• Met maximale inzet van docenten en extra inzet van subsidies zijn we in staat geweest het onderwijs goed draaiend te houden.

• De studentcoach is van cruciaal belang in het motiveren en stimuleren van studenten. Ook hebben zij goed zicht op de voortgang van studenten.

• Het online binden en boeien van studenten werd gedurende het jaar steeds moeilijker. Zij haakten af. Het lijkt effectief lijkt om specifieke groepen, zoals bijvoorbeeld entree en anderstaligen, in kleinere groepen les te geven en daarnaast zoveel mogelijk op school.

• Studievertraging zit vooral in de beroepspraktijkvorming (BPV) en wisselt sterk per sector. Er zijn binnen de regels creatieve mogelijkheden gezocht om studenten zoveel mogelijk praktijkervaring op te laten doen.

• Het is van belang achterstanden van studenten niet te labelen als 'vertraging'. Beter is het om achterstanden te zien als 'de behoefte aan meer onderwijstijd' om hun doelen te behalen.

De weg uit de corona-crisis

We kunnen verwachten dat we op zijn vroegst na de zomervakantie 2021 in een situatie zitten waarin geen bijzondere coronamaatregelen meer gelden. We hebben dan anderhalf jaar ‘corona-onderwijs’ achter de rug. Dat heeft nu al effecten op verschillende terreinen en deze zullen alleen maar groter worden. Er zijn verschillende uitdagingen die we in samenhang met elkaar moeten benaderen en aanpakken. Daarom is vanaf het eerste kwartaal 2021 gericht gewerkt aan de weg uit de crisis. Maar die weg staat vanzelfsprekend niet op zich. Deze wordt mede bepaald door onze strategische kaders en ambities. Zoals het zorgen voor de sterke basis, passend onderwijzen en passend ondersteunen, flexibel onderwijs en levenlang ontwikkelen. Kortom, de beste weg uit de crisis bepalen we in relatie tot onze strategie.

Dit nemen we mee op onze weg uit de crisis en geven we verder vorm vanuit onze onderwijsvisie en strategie:

• Sociale ontmoetingen zijn de basis voor leren. Elkaar fysiek ontmoeten is cruciaal, maar een deel van het leerproces kan prima gefaciliteerd worden door online leren.

• Kleinere en homogene groepen (groepen op basis van dezelfde leerbehoefte) bieden mogelijk kansen voor het verhogen van het leerrendement.

• We gaan voor de optimale mix van 'blended onderwijs' (combinatie van fysiek en online onderwijs) en leren van onze ervaringen met online onderwijs.

• We willen sturen op leerrendement en minder op het behalen van de 1000-urennorm.

• We zetten in op doorlopende leerlijnen vanaf het vmbo/vo tot hbo om te zorgen voor een zo goed mogelijke doorstroom, ook als corona hier impact op lijkt te hebben.

''Studenten voelen zich gezien en serieus genomen. Studenten hebben het moeilijk in deze coronatijd en geven aan het erg te waarderen dat je ze steeds persoonlijk spreekt.''

Werken op afstand

2020 wordt gekenmerkt door de impact van het Covid-19 virus op ons leven en werk. We hebben in een speciaal onderzoek (april 2020) en in het medewerkersonderzoek van oktober 2020 gevraagd hoe medewerkers deze periode ervaren. Iedereen is enorm trots op de snelle omslag die is gemaakt om het onderwijs in korte tijd online of hybride te organiseren. Deze transformatie heeft inzichten en expertise opgeleverd die ook in de toekomst van waarde blijven. Een deel van de medewerkers had en heeft moeite met het werken op afstand. Zo werd het directe contact met collega’s en studenten gemist, zijn digitale vaardigheden soms onvoldoende of raakte de verhouding werk-privé uit balans. Er is aandacht en zorg voor de voortgang van de studie en het welzijn van studenten.

"Ik merk hoe zeer ik mijn collega's en het sociale praatje bij het koffieapparaat mis. Ik merk ook hoe blij ik ervan word als ik weer eens in de buurt van school kom."

Om medewerkers mentaal en fysiek te steunen, zijn extra faciliteiten gecreëerd gericht op het werken thuis. Zo zijn er coaches aangesteld waar medewerkers met hun persoonlijke verhaal terechtkunnen en is er een thuiswerkchecklist gemaakt over fysieke en psychosociale aspecten van het thuiswerken. Deze checklist kunnen medewerkers en leidinggevenden gebruiken om afspraken te maken. Informatie over thuiswerkfaciliteiten en afstandsleren is op diverse manieren gedeeld met de medewerkers. Er worden trainingen aangeboden over leiding geven op afstand en er zijn diverse trainingen beschikbaar op het nieuwe online platform van de ROC Academie. Verder zijn er ludieke acties geïnitieerd om thuis zo gezond en plezierig mogelijk te blijven werken. Idealiter zien we iedereen spoedig weer op onze locaties, in combinatie met werken vanuit huis.