Belofte: We doen er alles aan om ervoor te zorgen dat iedere student zich optimaal kan ontwikkelen

Conclusie

Om de belofte ‘Wij doen er alles aan om ervoor te zorgen dat iedere student zich optimaal kan ontwikkelen’ waar te maken, hebben we de afgelopen twee jaar ingezet op Passend Onderwijzen en Passend Ondersteunen voor al onze studenten. Er zijn grote stappen gezet in passend ondersteunen in de vorm van een nieuwe begeleidingsstructuur. Hierdoor werken  alle onderwijsteams in 2021 met supportteams. Ook is het Studie-en loopbaancentrum (SLC) getransformeerd tot het Centrum voor leren en gedrag (werktitel). Op het gebied van 'passend onderwijzen in de klas' zou er in 2020 flink worden ingezet op professionalisering. Door de coronacrisis hebben onderwijsteams de focus moeten verleggen naar online onderwijs. Uiteraard heeft die crisis ons ook veel geleerd over het passend onderwijzen op afstand. De benodigde persoonlijke relatie met de student en het creëren van een positief leerklimaat kwam echter wel onder druk te staan.

Als je kijkt naar de effecten van onze inspanningen, dan geven die nog een diffuus beeld. Het was ook niet onze verwachting dat deze nu al zouden leiden tot zichtbare resultaten als verlaagde uitval en verhoogde tevredenheid. De komende twee jaar wordt volop ingezet op het verder brengen van passend onderwijzen als sleutel tot studentsucces. Extra aandacht zullen we ook besteden aan het meetbaar maken van passend onderwijzen in de klas. Vooral door studenten (meer) systematisch te bevragen hoe zij het onderwijs en de begeleiding ervaren.

Definitie

Deze belofte sluit aan bij het landelijke thema ‘jongeren in een kwetsbare positie’. Maar deze aanduiding roept geregeld vragen en misverstanden op. Zo ook binnen onze organisatie. Gaat het om kwetsbare jongeren waarbij de kwetsbaarheid vooral ligt in kenmerken of beperkingen van de jongere zelf? Of gaat het om een kwetsbare positie op de arbeidsmarkt?  Daarmee wordt de aanduiding meer maatschappelijk of economisch van aard. En parallel hieraan: betreft het studenten op alle mbo-niveaus? Of gaat het over studenten van die niveaus of opleidingen die weinig arbeidsmarktperspectief te bieden hebben? En tenslotte: wat doen we met de ‘ouderen’ in een kwetsbare positie?

Wij willen op een brede manier invulling geven aan de definitie 'jongeren in een kwetsbare positie'. Zowel jongeren die vanwege verschillende kenmerken of achtergrond kwetsbaar zijn, als jongeren (en ouderen) die kwetsbaar zijn op de arbeidsmarkt willen we kansen bieden met ons onderwijs. In dit gedeelte leggen we de nadruk meer op kwetsbare jongeren die wat extra’s nodig hebben om tot studentsucces te komen. In het onderdeel Arbeidsmarktsucces bekijken we de doelgroep vanuit het perspectief van de kwetsbare positie op de arbeidsmarkt. 

Passend onderwijzen

De speerpunten van de belofte ‘Wij doen er alles aan om ervoor te zorgen dat iedere student zich optimaal kan ontwikkelen’ komen één op één overeen met de uitgangspunten van het programma Studentsucces. Eind 2019 is de visie ‘Passend Onderwijzen en Ondersteunen voor Studentsucces’ vastgesteld en de daarop gebaseerde nieuwe begeleidingsstructuur ingericht. Bepalend in de visie is de inzet op het realiseren van ‘gewoon goed onderwijs’ waardoor 80% van onze studenten tot succes kan komen. Dat doen we door ons te richten op hun onderwijsbehoeften. Voor studenten die extra ondersteuning nodig hebben, organiseren we interventies die in een groep of individueel kunnen plaatsvinden. In 2019 is bij elke afdeling de scan 'Passend Onderwijzen' uitgevoerd. Op basis van onze zeven uitgangspunten voor passend onderwijzen zijn docenten en studenten hierop bevraagd. Het algemene beeld uit de scan was dat veel docenten al vaak een goed oog hebben voor de onderwijsbehoeften van studenten. Docenten geven aan hier in te investeren en uit de reacties van de studenten blijkt dat dit ook meestal zo ervaren wordt. Elke afdeling heeft op basis van de scan zelf acties bepaald, passend bij de behoefte van docenten en studenten.

In 2020 is het verder brengen van Passend Onderwijzen, waarmee het pedagogisch en didactisch handelen van de teams wordt verbeterd, door de coronacrisis enigszins vertraagd. Door de coronacrisis gaven teams immers prioriteit aan het afstandsonderwijs. De zeven uitgangspunten voor Passend Onderwijzen zijn wel vertaald naar de situatie van online onderwijs en geïntegreerd in de Handreiking Afstandsonderwijs. Studytube is gevuld met inhoud op Passend Onderwijzen zodat docenten die hier ruimte voor ervaren dit individueel kunnen volgen. ROC breed is een professionaliseringsaanbod ontwikkeld, gericht op passend onderwijzen. Onderstaand overzicht geeft een beeld van het aanbod en aantal deelnemers in 2020. Naast het centrale aanbod hebben afdelingen ook zelf professionaliseringsactiviteiten georganiseerd, allen gericht op Passend Onderwijzen. Het aantal deelnemers aan het centrale aanbod valt lager uit vanwege de druk op onderwijsteams in 2020 i.v.m. de coronacrisis.

Professionaliseringsaanbod Passend Onderwijzen

Passend Ondersteunen

De nieuwe begeleidingsstructuur is een infrastructuur die ondersteunend moet zijn aan het vormgeven van Passend Onderwijzen. Opleidingen gaan werken met multidisciplinaire supportteams waarin expertise van passend onderwijzen, passend ondersteunen, instroom, verzuim en hulpverlening worden gebundeld. 

• • In 2019 zijn enkele 'koploperopleidingen' gestart in de nieuwe begeleidingsstructuur. Hun bevindingen vormen de input voor de colleges die hier in 2020 toe overgaan. De bevindingen die we hebben opgedaan bij de zogenaamde koplopers (de pilot-supportteams) zijn verwerkt in een handreiking voor startende supportteams. Door het pionieren van deze supportteams weten we waar eigen ruimte gewenst is en waar juist meer kaders nodig zijn. 

  • In september 2020 is, na uitvoerige en zorgvuldige voorbereiding, de eerste tranche colleges (11) van start gegaan binnen de nieuwe begeleidingsstructuur. Dit houdt in dat deze colleges één of meerdere supportteams hebben ingesteld en ingericht. En dat deze volgens de nieuwe systematiek werken. De supportteams worden hierin ondersteund door het Programmateam Passend Onderwijzen en Passend Ondersteunen, een scholingstraject vanuit de ROC Academie en externe coaches.

  • In 2020 is een nieuwe aanpak verzuim gerealiseerd. Dit is een uitwerking van de nieuwe begeleidingsstructuur. In de supportteams zijn 'experts aanpak veelvuldig verzuim' aangesteld die de opleidingsteams ondersteunen bij het voorkomen van verzuim. Dit doen zij door in te zetten op Passend Onderwijzen. Ook ondersteunen deze experts studenten die veelvuldig en complex verzuimgedrag laten zien. De experts werken nauw samen met leerplicht RMC.

  • Externe partners zoals Buurtteam en Leerplicht/ RMC zijn nadrukkelijk meegenomen in de nieuwe werkwijze die voortvloeit uit de begeleidingsstructuur.

  • Het SLC transformeert naar een Expertisecentrum Leren en Gedrag en zal per schooljaar 2021-2022 operationeel zijn volgens de nieuwe werkwijze. We hebben er bewust voor gekozen eerst de supportteams in te richten (pilot in 2019, eerste tranche in 2020 en alle colleges in 2021) en hieraan parallel een nieuwe werkwijze voor het Expertisecentrum Leren en Gedrag te ontwikkelen. Zodra alle colleges met supportteams werken (augustus 2021) is ook het expertisecentrum operationeel volgens de de nieuwe werkwijze. Door deze aanpak start een en ander later dan oorspronkelijk gepland. Het Expertisecentrum Leren en Gedrag gaat zich richten op:

  • • Participeren in de supportteams

    • Ondersteuning van studenten met complexe ondersteuningsbehoeften, individueel of in groepen

    • Ter beschikking stellen van expertise aan de organisatie

    • Aanbieden van studiekeuzebegeleiding en heroriëntatieprogramma’s

    • Regie op het netwerk en regionale samenwerking

    • Ondersteuning bij financiële problemen

Taalbeleid en anderstaligen

In 2020 heeft ROC Midden Nederland onderzoek gedaan naar het niveau 2 aanbod voor anderstaligen. Doel was om te komen tot een voorstel dat beter aansluit bij de (leer) behoeften van anderstaligen. Op basis van dit onderzoek is er gekozen voor een combinatie van een basisniveau 2-opleiding voor anderstaligen (Dienstverlener Zorg en Welzijn) gericht op doorstroom naar niveau 3 of 4 en enkele extra niveau 2-opleidingen gericht op uitstroom naar werk niveau 2 en/of doorstroom naar niveau 4 in dezelfde sector, te weten Facilitaire Dienstverlening en Techniek. In de toekomst wordt regelmatig bekeken welke opleidingen de beste perspectieven bieden. Uiteindelijk streven we naar een breed aanbod op niveau 2 voor anderstaligen. 

Daarnaast zijn we gestart met de ontwikkeling van taalbeleid voor alle studenten. Taalbeleid dat: bijdraagt aan studentsucces, aansluit op de strategische agenda en toekomstbestendig is. Hierbij ligt de focus op de kans die integratie van het vak Nederlands met de beroepsvakken biedt. Specifieke aandacht gaat uit naar het groeiend aantal studenten met een andere moeder- of thuistaal en met een taalachterstand in het Nederlands. 

Effect op studenten - Positief leerklimaat

Een positief leerklimaat is een belangrijke voorwaarde voor studentsucces. Of studenten daadwerkelijk een positief leerklimaat ervaren, valt op te maken uit enkele scores uit de JOB-monitor. Vanwege de wijzigingen in de JOB-monitor is een vergelijking met de JOB 2018 lastig. Uit de JOB-monitor blijkt dat studenten zich gemiddeld genomen veilig voelen op onze school en licht positief zijn over de sfeer binnen hun opleiding. De cijfers uit de JOB-monitor liggen boven onze eigen norm en zijn gelijk aan het landelijk gemiddelde, maar we streven natuurlijk altijd naar een hogere score omdat het welbevinden van studenten een belangrijke voorwaarde is om te leren.

Job-monitor 2020 - sfeer en veiligheid

Voorkomen schooluitval

Een ander belangrijk effect van onze inspanningen op studentsucces is het terugdringen van voortijdig schoolverlaters. Het voorlopige percentage voortijdig schoolverlaters (vsv) 2019-2020 is bij ROC Midden Nederland nog maar 0,11% boven het landelijke gemiddelde waarbij alleen op niveau 4 het percentage nog boven het landelijke cijfer ligt. In 2018-2019 was het verschil in vsv percentages tussen ROC Midden Nederland en landelijk groter, namelijk 6,34% om 5,4%. ROC Midden Nederland voldoet hiermee aan de geformuleerde streefpercentages op niveau 1 t/m 3. Dit wijst erop dat ROC Midden Nederland er dit jaar beter in is geslaagd studenten te behouden die dreigden uit te vallen voor het onderwijs.

VSV-cijfers DOU 2017-2018 en 2018-2019 definitief, 2019-2020 voorlopig

Streefpercentages VSV

Wel moet de kanttekening geplaatst worden dat door de coronacrisis en de daarmee verslechterde arbeidsmarkt meer jongeren voor onderwijs kiezen en minder snel ongekwalificeerd het onderwijs verlaten. Wij zullen in de toekomst onverminderd scherp moet blijven in het verder terugdringen en voorkomen van voortijdig schoolverlaten.